Όσο οι άνθρωποι σχετίζονται θα υπάρχουν και συγκρούσεις. Το «σχετίζεσθαι» περιλαμβάνει μια αλληλεπίδραση ανάμεσα σε ανθρώπους με διαφορετικές ιδέες, απόψεις, επιθυμίες, πιστεύω και ανάγκες.
Μπορεί να διαφωνήσουμε για τις ιδέες μας («έχω την εντύπωση ότι δεν μου μίλησες καλά» «όχι μια χαρά σου μίλησα», τα πιστεύω μας («πιστεύω στο Θεό», «όχι πιστεύω στην επιστήμη»), τις αξίες μας (« το να απατήσεις τον άντρα σου με τον καλύτερο του φίλο δεν σημαίνει ότι τον πρόδωσες. Αυτό θα γινόταν αν το μάθαινε», «τι λές; είναι η εσχάτη προδοσία!», τις επιθυμίες μας (« θέλω βουνό για διακοπές», «θέλω θάλασσα για διακοπές») κ.λ.π.
Πολλοί τρέμουν στην ιδέα να συγκρουστούν με τους άλλους. Φοβούνται ότι η σύγκρουση θα φέρει αρνητικά συναισθήματα όπως άγχος, λύπη, θυμό ή χειρότερα θα οδηγήσει στην λήξη της σχέσης.
Η αλήθεια είναι ότι οι περισσότεροι από εμάς, εκτός απο κάποιες ακραίες ψυχοπαθολογικές καταστάσεις, έχουμε την τάση να κυνηγάμε την ευχαρίστηση και να αποφεύγουμε τις δυσάρεστες καταστάσεις που θα μας φέρουν σε δύσκολη θέση και θα μας κάνουν να αισθανθούμε αμηχανία, ντροπή, θυμό ή άγχος.
Οι συγκρούσεις είναι δημιουργικές, παραγωγικές, μας πηγαίνουν μπροστά, οδηγούν στην πρόοδο της κοινωνίας, του κόσμου γενικά και των σχέσεων ειδικότερα. Μας είναι χρήσιμες γιατί μας κινητοποιούν να βρούμε λύσεις, να πάρουμε αποφάσεις, να γνωρίσουμε τον εαυτό μας και τους άλλους, να μας αγαπήσουμε και να αγαπήσουμε τους άλλους.
Οσο πιο σημαντική η σχέση τόσο πιο αναπόφευκτη η σύγκρουση. Γιατί όσο κάτι δεν μας αφορά πολύ δεν ασχολούμαστε. Πολλές φορές στη θεραπεία ζεύγους, το ένα μέλος ή και τα δύο αναφέρουν το εξής παράδοξο: «δεν ξέρω γιατί οδηγήθηκαμε εδώ ,(στο γραφείο του ψυχολόγου). Εμείς δεν τσακωνόμαστε ποτέ!».
Η έλλειψη ειλικρίνειας, οικειότητας και εμπιστοσύνης οδηγεί το ζευγάρι στην έλλειψη επικοινωνίας και άρα στην απουσία συγκρούσεων.
H έλλειψη συγκρούσεων δεν σημαίνει απαραίτητα λειτουργική σχέση. Κάποιες φορές δηλώνει το ακριβώς αντίθετο.
Αφού είμαστε άνθρωποι και αφού δεν ζούμε σε «ιδανικό κόσμο» ας ξεπεράσουμε τον φόβο μας για τις συγκρούσεις και ας εξετάσουμε τους τρόπους για να τις αντιμετωπίσουμε με τρόπο που να γίνουν παραγωγικές παίρνοντας ιδέες από επικοινωνιακά στοιχεία που αναφέρονται στο βιβλίο του Rudolph Verderber, Η Τέχνη της Επικοινωνίας.
Η λύση δεν είναι η απουσία συγκρούσεων αλλά η διαχείριση τους με τρόπο που να καθίστανται παραγωγικές. Ας ξεχωρίσουμε όμως πρώτα τους μη παραγωγικούς τρόπους αντιμετώπισης από τους παραγωγικούς.
Μη παραγωγικοί τρόποι τρόποι αντιμετώπισης σύγκρουσης
Υποχώρηση
Υποταγή
Επίθεση
Παραγωγικοί τρόποι αντιμετώπισης σύγκρουσης
Παρακίνηση
Συζήτηση
Οκτώ βασικές αρχές στις οποίες πρέπει να βασίζεται η αποτελεσματική συζήτηση που θα φέρει και την επίλυση της σύγκρουσης.
1. Αμοιβαία επιθυμία επίλυσης της σύγκρουσης και διατήρησης της σχέσης. Όταν και τα δύο μέλη μιας σύγκρουσης θέλουν να συνεχίσουν να έχουν αυτήν την σχέση οι πιθανότητες επίλυσης είναι μεγάλες.
2. Το σωστό timing. Η συζήτηση για επίλυση των συγκρούσεων φέρνει αποτελέσματα όταν γίνεται την κατάλληλη ώρα και στο κατάλληλο μέρος. Π.χ δεν ανοίγω μια συζήτηση όταν κάποιος είναι κουρασμένος/η, θυμωμένος/η ή απασχολημένος/η. Κλείστε ραντεβού για να συζητήσετε.
3. Συνεργασία και όχι ανταγωνισμός. Όταν αντιμετωπίζουμε μια διαμάχη ανταγωνιστικά με σκοπό την επιβολή δύναμης τότε εκ των προτέρων αντιμετωπίζουμε τον άλλο εχθρικά και απομακρυνόμαστε από την ουσία της σύγκρουσης και άρα από την επίλυσης της. Στην θεραπεία ζεύγους για παράδειγμα, αυτό επιτυγχάνεται με την λεγόμενη «αρχή της αμοιβαίας συνεργασίας» που στην ουσία είναι μια παραδοχή και συμφωνία και από τα δύο μέλη ότι αναλαμβάνουν την ευθύνη, που αναλογεί στο κάθε μέλος, των ενεργειών τους σε μια κοινή προσπάθεια επίλυσης της διαφωνίας και διατήρηση της σχέσης. Έτσι πείτε για παράδειγμα : «..με ενδιαφέρει να λύσουμε την διαφωνία. Ξέρω ότι και εγώ μπορεί να κάνω κάποιο λάθος σε αυτό που υποστηρίζω, ας το δούμε καλύτερα..» αντί : «…εσύ φταίς που δεν καταλαβαίνεις τί σου λέω..».
4. Κατανόηση μη λεκτικής συμπεριφοράς. Μάθετε να διαβάζετε τα συναισθήματα του συνομιλητή σας μέσα από τον τόνο φωνής, τις χειρονομίες του, τις εκφράσεις του, την στάση σώματος για να αποφύγετε παρεξηγήσεις. Για παράδειγμα προτείνετε να πάτε σινεμά σε ένα έργο που ο σύζυγος το θεωρεί πολύ κουλτούρα για τα γούστα του και σας λέει :“..αμάν πια! Με έχεις κουράσει με τα κουλτουριάρικα σου!” Η εξέλιξη αυτού του διαλόγου θα εξαρτηθεί από τις υπόλοιπες μη λεκτικές πληροφορίες. Αν μείνετε στις λέξεις μόνο, πιθανόν να αισθανθείτε υποτίμηση, απόρριψη ή ντροπή. Ο τόνος της φωνής του συζύγου, η έκφραση στο πρόσωπο του, οι χειρονομίες του συμφωνούν με αυτά τα συναισθήματα που σας γεννούν ή είναι αντίθετες και δηλώνουν μια επιθυμία του συζύγου να επιλύσετε την διαφορά με χιούμορ;
5. Χιούμορ. Αν και η αποτελεσματικότητα αυτής της αρχής βασίζεται στην ποιότητα της σχέσης στο σύνολο της, πολλές φορές δρά πυροσβεστικά και εξομαλύνει διαφωνίες χωρίς ταυτόχρονα να αισθάνεται κάποιο μέλος απειλητικά. Στο παραπάνω παράδειγμα με το σινεμά, αν εκλάβετε τη διάθεση ως χιουμοριστική και τις προθέσεις του συζύγου θετικές μπορείτε να απαντήσετε ανάλογα χιουμοριστικά και θετικά π.χ ”..για αυτό με παντρεύτηκες αγάπη μου. Για να πάρουμε το Οσκαρ!”.
6. Διαπραγμάτευση. Αποτελεί μεγάλη δεξιότητα να ξέρουμε να διαπραγματευόμαστε. Σχεδόν καθημερινά κάνουμε διαπραγματεύσεις από τα πολύ απλά, όπως τι θα φάμε σήμερα, μέχρι τα πιο πολύπλοκα θέματα όπως π.χ αν τα παιδιά θα πάνε σε δημόσιο ή ιδιωτικό σχολείο. Όταν δώσουμε εναλλακτική στο άλλο μέλος έτσι ώστε να αισθανθεί ότι δεν είναι χαμένο αλλά ότι και οι δύο είμαστε ισάξια κερδισμένοι από την διαμάχη έχουμε πολλές πιθανότητες να λύσουμε την σύγκρουση.
7. Εξωτερική βοήθεια. Όταν δεν μπορείτε να λύσετε την διαφωνία τότε ίσως ήρθε η στιγμή να ζητήσετε βοήθεια από κάποιο τρίτο άτομο που είναι αντικειμενικό, που εμπιστεύεστε από κοινού την αμεροληψία και την κρίση του για να σας βοηθήσει να λύσετε την σύγκρουση. Το ρόλο αυτό παίζουμε εμείς οι ψυχολόγοι, στην θεραπεία ζεύγους.
8. Αυτό-αξιολόγηση. Παρά τις προσπάθειες κάποιες φορές υπάρχουν μεγάλα χάσματα στις απόψεις, πεποιθήσεις, επιθυμίες και ανάγκες των ανθρώπων που οποιαδήποτε προσπάθεια επίλυσης της σύγκρουσης πέφτει στο κενό. Μην απογοητεύεστε. Σκεφτείτε τί πήγε λάθος και αναλύστε το. Να θυμάστε ότι αυτό που έχει σημασία δεν είναι τόσο πολύ να συμφωνήσουν οι άλλοι μαζί σας αλλά το πώς νιώθετε εσείς μέσα σας. Να έχετε θετικά συναισθήματα για τον εαυτό σας και όσο μπορείτε που ομολογουμένως όταν είμαστε θυμωμένοι δεν είναι πάντα εύκολο, να αισθάνεστε θετικά και για τους άλλους.
Πηγή: Rudolph F. Verderber(1998) « Η Τέχνη της Επικοινωνίας» 8η έκδοση, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΕΛΛΗΝ
https://www.psychology.gr/
0 Σχόλια